Recensie: Detachment (13 september)

Tony Kaye debuteerde in 1998 met het meesterlijke American History X. Veertien jaar later komt de cineast met zijn tweede speelfilm: Detachment.

American History X. Een film die praktisch iedere twintiger gezien heeft en op velen een onuitwisbare indruk maakte (vaak wel om de verkeerde reden). Een debuut dat wel moest leiden tot een grootse carrière voor regisseur Tony Kaye. Veertien jaar later blijkt er bijzonder weinig terechtgekomen van die verwachte loopbaan. Kaye maakte de afgelopen veertien jaar vooral furore met reclamefilmpjes, maar qua speelfilms bleef het lang oorverdovend stil.

Met Detachment keert Kaye terug als regisseur. En hij kiest met een verhaal over een leraar in een achterstandswijk voor een weinig origineel uitgangspunt. Menig film voor Detachment, toonde al hoe zwaar onderwijzers het hebben tussen de jongeren van de straat en Detachment brengt op dat vlak weinig nieuws. In de basis is Detachment dan ook een film zoals zovele. We volgen Henry Barthes (Adrien Brody), een leraar die kampt met een aantal persoonlijke demonen en daarom geen trek heeft in een vaste aanstelling. De leraar hopt als invaller van school na school, waar hij vervolgens de gebruikelijke discussies en confrontaties heeft met de ongeïnteresseerde en brutale straatjongens.

Tot zover weinig nieuws. En toch zou je Detachment tekortdoen door de film te betitelen als de zoveelste Dangerous Minds. Het begint al met de documentaire elementen die Kaye in zijn film stopt. De terugkerende momenten waarop hoofdrolspeler Adrien Brody zich direct tot de kijker richt -als ware het een documentaire- en zijn visie aan ons overdraagt, zorgt voor een beangstigend gevoel van authenticiteit. Het maakt afstand nemen van de dagelijkse schoolbeslommeringen ineens een stuk moeilijker en confronteert je als kijker met de bittere en sombere werkelijkheid.

Ander belangrijk verschil is de glansrol van Adrien Brody als de afgestompte leraar Henry Barthes. Het is een verademing om zien hoe Brody een leraar neerzet die zonder klagen zijn dagen uitzit, maar totaal niet meer gelooft in het sprookje van onderwijzen. Geen naïeve jongeling die denkt de wereld te veranderen, maar een doorgewinterde veteraan die door schade en schande heeft geleerd dat er voor deze jongens en meisjes geen toekomst is.

Detachment is een overduidelijke en keiharde aanklacht tegen het Amerikaanse onderwijssysteem. Een systeem waarbij leerlingen tegen hun zin in op school zitten, leraren stuk voor stuk op het randje van een burn-out of erger staan en ouders iedere vorm van verantwoordelijkheidsgevoel voor hun kroost missen. Veel hoop is er niet, al krijg je in Detachment toch regelmatig een glimp voorgeschoteld. Dat gebeurt door middel van de vrouwen in Henry Barthes leven. Een jong meisje Meredith (Betty Kaye) dat het op school zwaar heeft, zijn collega-lerares mevrouw Madison (Christina Hendricks) en een jong straathoertje dat hij in huis neemt (een indrukwekkende rol van Sami Gayle).

Het zijn drie vrouwen die zorgen voor kleine barstjes in het pantser van de onderwijzer, maar er toch nooit echt doorheen breken. Het maakt van Detachment geen vrolijke maar wel een rake en rauwe film die een hard maar vermoedelijk ook eerlijk beeld geeft van het dagelijkse schoolleven in de Amerikaanse achterstandswijken. Weliswaar redelijk voorspelbaar en weinig hoopvol –beginnende leraren zijn gewaarschuwd- maar een aanrader voor iedereen die houdt van goed drama en dito acteerwerk.

7.8/10