Het nieuwe uitmelken: 1 boek 2 films

Prequels, sequels, spin-offs en reboots. Het leek erop dat de Amerikaanse filmindustrie inmiddels wel alles verzonnen had om het medium film uit te melken. Think again. De nieuwe trend: een boekverfilming in meerdere delen uitbrengen.

Harry Potter begon er mee. Na zes delen vonden de filmbonzen het nog niet genoeg. Er moest en zou meer geld verdiend worden, maar hoe? J.K. Rowling had maar zeven delen geschreven. Wie uiteindelijk met het lumineuze idee kwam, zullen we wel nooit weten, maar feit is dat destijds uiteindelijk iemand besloot om de verfilming van het zevende boek in tweeën op te delen. Een financiële meesterzet die de filmstudio uiteindelijk meer dan één miljard euro opleverde.

Het mag geen verrassing zijn dat na deze geslaagde truc andere films het voorbeeld van Harry Potter volgden. Vooral de bij de tieners geliefde boekenseries springen massaal in het door Harry Potter gecreëerde gat. De Twilight reeks besloot om het derde en laatste boek  in twee filmdelen uit te brengen en ook The Hunger Games trilogie besloot om kijkers een jaartje langer in spanning te laten zitten door het vier films te maken van drie boeken.

Het is een ontwikkeling in de filmindustrie die ik verre van toejuich,  maar waarmee ik vrede kan hebben. Althans, zo lang het blijft bij de Harry Potters, Twilights en Hunger Games van deze wereld. Helaas, inmiddels is ook een andere boekverfilming voor deze strategie gevallen. The Hobbit: An Unexpected Journey gaat niet in de voorgenomen twee (wat al dubieus was) maar in liefst drie delen in de bioscoop verschijnen. En als dé film van 2012 meegaat in een dergelijke trend, moeten we ons echt grote zorgen gaan maken.

Allereerst grote zorgen omdat het simpelweg veel geld kost. Of erger nog, omdat het stomvervelend is om steeds een jaar op een vervolg te moeten wachten. De belangrijkste reden waarom het uitsmeren van boekverfilmingen echter tegenstaat is omdat het et de mogelijke doodsteek van de epische boekverfilming is.

Nu worden we al niet meer verwend als het gaat om vertellingen zoals -van ver voor mijn tijd- Gone with the Wind of Ben-Hur. Films waarbij je zittend in de bioscoopstoel nog echt de kans kreeg om weg te zinken in een verhaal. The Hobbit had -net als destijds The Lord of the Rings- alles in zich om ook weer één van die bijzondere bioscoopervaringen te worden. Eeuwig zonde, zeker omdat dergelijke films anno 2012 een zeldzaamheid zijn. Let wel, een zeldzaamheid, niet uitgestorven!

Wat ze zijn er nog. Al moet je even zoeken. Maar neem bijvoorbeeld The Green Mile (maar ook The Lord of the Rings trilogie, Australia, The Dark Knight en Dark Knight Rises). Ook zo’n film die mede door de lange speelduur onder je huid kruipt. Die je mee doet leven met de personages zoals een hap-slik-weg-film van 1,5 uur gewoonweg niet kan. De impact zou niet half zo groot zijn als er destijds iemand had bedacht dat het levensverhaal van John Coffey best na anderhalf uur onderbroken kon worden met het oog op een vervolg.

Daar komt nog eens bij dat bioscoop en televisie langzamerhand door elkaar beginnen te lopen. Maar films zijn -in een ideale filmwereld- het creatieve resultaat van een regisseur. Een man of vrouw die films maakt waar hij zichzelf aan verbindt en waar hij maanden zo niet jaren van zijn leven aan wijdt. De tv-serie heeft dat allemaal veel minder en is de meeste gevallen toch vooral formulewerk. Voorlopig blijft de combinatie tussen film en tv nog relatief duidelijk, maar onlangs zagen we al het Zweedse Mannen die Vrouwen Haten. Een mengelmoes tussen bioscoop en televisie die bij vlagen vervreemdend werkte. Of neem Stephen King’s De Donkere Toren. Zijn magnum opus waarvoor verregaande plannen waren om film en serie daadwerkelijk te mixen.

Het zijn ontwikkelingen die met argusogen gevolgd dienen te worden. Omdat het einde van de lange boekverfilming een groot gemis voor de het medium film zou zijn. Toch is het uitsterven van die lange boekverfilming niet zo ver weg als het lijkt. Te beginnen met The Hobbit: An Unexpected Journey. Want één ding is zeker, als The Hobbit weer een daverend kassucces wordt en de filmbonzen meer geld kunnen verdienen met opknippen van films, dan doen ze dat. En voor je het weet wordt dan de epische boekverfilming vervangen door de onnodige.

Trailer: The Hobbit: An Unexpected Journey

De terugkeer naar Middle Earth. Het is een gebeurtenis waar ik al ruim een jaar naar uitkijk, en die nu langzaam dichterbij begint te komen. Want op 13 december is het zover. Dan keren Bilbao, Elrond en natuurlijk Gandalf met The Hobbit: An Unexpected Journey eindelijk terug in de bioscoop. Drie maanden waarin de verwachtingen alsmaar hoger zullen worden, zeker naarmate de trailers weer binnen komen druppelen. Hieronder de woensdag onthulde en (voorlopig) laatste.

Recensie: Detachment (13 september)

Tony Kaye debuteerde in 1998 met het meesterlijke American History X. Veertien jaar later komt de cineast met zijn tweede speelfilm: Detachment.

American History X. Een film die praktisch iedere twintiger gezien heeft en op velen een onuitwisbare indruk maakte (vaak wel om de verkeerde reden). Een debuut dat wel moest leiden tot een grootse carrière voor regisseur Tony Kaye. Veertien jaar later blijkt er bijzonder weinig terechtgekomen van die verwachte loopbaan. Kaye maakte de afgelopen veertien jaar vooral furore met reclamefilmpjes, maar qua speelfilms bleef het lang oorverdovend stil.

Met Detachment keert Kaye terug als regisseur. En hij kiest met een verhaal over een leraar in een achterstandswijk voor een weinig origineel uitgangspunt. Menig film voor Detachment, toonde al hoe zwaar onderwijzers het hebben tussen de jongeren van de straat en Detachment brengt op dat vlak weinig nieuws. In de basis is Detachment dan ook een film zoals zovele. We volgen Henry Barthes (Adrien Brody), een leraar die kampt met een aantal persoonlijke demonen en daarom geen trek heeft in een vaste aanstelling. De leraar hopt als invaller van school na school, waar hij vervolgens de gebruikelijke discussies en confrontaties heeft met de ongeïnteresseerde en brutale straatjongens.

Tot zover weinig nieuws. En toch zou je Detachment tekortdoen door de film te betitelen als de zoveelste Dangerous Minds. Het begint al met de documentaire elementen die Kaye in zijn film stopt. De terugkerende momenten waarop hoofdrolspeler Adrien Brody zich direct tot de kijker richt -als ware het een documentaire- en zijn visie aan ons overdraagt, zorgt voor een beangstigend gevoel van authenticiteit. Het maakt afstand nemen van de dagelijkse schoolbeslommeringen ineens een stuk moeilijker en confronteert je als kijker met de bittere en sombere werkelijkheid.

Ander belangrijk verschil is de glansrol van Adrien Brody als de afgestompte leraar Henry Barthes. Het is een verademing om zien hoe Brody een leraar neerzet die zonder klagen zijn dagen uitzit, maar totaal niet meer gelooft in het sprookje van onderwijzen. Geen naïeve jongeling die denkt de wereld te veranderen, maar een doorgewinterde veteraan die door schade en schande heeft geleerd dat er voor deze jongens en meisjes geen toekomst is.

Detachment is een overduidelijke en keiharde aanklacht tegen het Amerikaanse onderwijssysteem. Een systeem waarbij leerlingen tegen hun zin in op school zitten, leraren stuk voor stuk op het randje van een burn-out of erger staan en ouders iedere vorm van verantwoordelijkheidsgevoel voor hun kroost missen. Veel hoop is er niet, al krijg je in Detachment toch regelmatig een glimp voorgeschoteld. Dat gebeurt door middel van de vrouwen in Henry Barthes leven. Een jong meisje Meredith (Betty Kaye) dat het op school zwaar heeft, zijn collega-lerares mevrouw Madison (Christina Hendricks) en een jong straathoertje dat hij in huis neemt (een indrukwekkende rol van Sami Gayle).

Het zijn drie vrouwen die zorgen voor kleine barstjes in het pantser van de onderwijzer, maar er toch nooit echt doorheen breken. Het maakt van Detachment geen vrolijke maar wel een rake en rauwe film die een hard maar vermoedelijk ook eerlijk beeld geeft van het dagelijkse schoolleven in de Amerikaanse achterstandswijken. Weliswaar redelijk voorspelbaar en weinig hoopvol –beginnende leraren zijn gewaarschuwd- maar een aanrader voor iedereen die houdt van goed drama en dito acteerwerk.

7.8/10

Filmmad’s najaar: De vijf films (+1) die je niet mag missen!

Het einde van de zomer komt langzaam in zicht. Traditioneel een periode dat ook de filmwereld wat gas terugneemt, om vervolgens in de feestmaanden weer groots uit te pakken. Veel kansen dus voor de wat kleinere films de komende twee maanden. Toch is er nog veel gesneuveld, want veelbelovende titels als Shadow Dancer, End of Watch, Barbara en The Angel’s Share hebben de uiteindelijk lijst net niet gehaald. Iets wat ook -tot mijn grote spijt- geldt voor de nieuwe Susanne Bier (maar heb geen vertrouwen in haar romantische komedie met Pierce Brosnan) Den Skaldede Frisør (Love Is All You Need) Hieronder de vijf films -op volgorde van uitkomen- die wel in de lijst van niet te missen films van september en oktober staan.

1. Detachment (13 september)

Veertien jaar na American History X is Tony Kaye dan eindelijk terug. Evenaren zal lastig worden maar als Detachment het niveau van American History X ook maar enigszins benadert, ben ik al dik tevreden. De voortekenen zijn alvast goed. Want de cast met Adrien Brody en Christina Hendricks belooft veel goeds en ook de plot over een leraar die van school naar school trekt klinkt veelbelovend.

2.Savages (27 september)

Oliver Stone die weer terugkeert naar midden jaren negentig? Het zou zomaar kunnen want de trailer van Savages doet op veel vlakken denken aan Natural Born Killers. Al is het maar door de hectische montage, het heftige kleurgebruik en de cast met jonkies Taylor Kitsch, Aaron Johnson en Blake Lively. Savages zal het meer van de vorm dan van de inhoud moeten hebben, maar met Oliver Stone aan het roer hoeft dat bepaald geen probleem te zijn.

3. Beasts of the Southern Wild (18 oktober)

De film waar ik het minst van weet is de film waar ik het meest naar uitkijk. Want eerlijk is eerlijk, ik heb totaal geen idee wat te verwachten van Beasts of the Southern Wild. Waarom dan toch in dit lijstje? Beasts of the Southern Wild won tijdens het Sundance Film Festival 2012 de hoofdprijs. Aangezien ik op dat festival aanwezig was en enorm benieuwd ben naar deze winnaar mag Beasts of the Southern Wild niet ontbreken. En mocht ik al twijfelen dan trekt dat hartverwarmende trailer me wel over de streep.

4. Killing Them Softly (18 oktober)

Een garantie voor goede films bestaat niet. Maar de aanwezigheid van Brad Pitt blijkt sinds een jaar of vijf aardig dicht in de buurt te komen van een garantie. Alleen daarom al staat Killing Them Softly hoog op mijn lijstje van 2012. Als Pitt dan ook nog hulp krijgt van Ray Liotta, James Gandolfini en regisseur Andrew Dominik -van het meesterlijke The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford- kan er maar heel weinig mis gaan.

5. Jagten (25 oktober)

Welke invloed heeft de leugen van een 5-jarig meisje op het dagelijks leven in een klein dorpje? Het is de vraag waarmee Jagten speelt. Het verhaal doet daarnaast enigszins denken aan het eveneens Scandinavische Anklaget. Als dat een voorbode is, ziet het er goed uit voor Jagten. Ook regisseur Thomas Vinterberg en hoofdrolspeler Mads Mikkelen wekken vertrouwen.

6. Skyfall (31 oktober)

De nieuwe James Bond. Je kunt het nauwelijks een tip noemen maar het blijft toch iets om naar uit te kijken. Daniel Craig neemt wederom de rol van Bond… James Bond voor zijn rekening en ook veel andere oudgedienden keren terug. Na Marc Forster -voor het teleurstellende Quantam of Solace- dit keer wederom een arthouse regisseur in de persoon van Sam Mendes. Erg benieuwd hoe dat, dit keer gaat uitwerken. De trailer ziet er alvast steengoed uit.