Recensie: The Hobbit: An Unexpected Journey (12 december)

De erfenis die Lord of the Rings naliet was immens. The Hobbit: An Unexpected Journey bezwijkt daar in het eerste deel onder. Gelukkig krabbelt The Hobbit uiteindelijk toch op.

Een literair meesterwerk tegenover een kinderboek. Het is in een notendop het verschil tussen The Lord of the Rings en The Hobbit. Althans als het op de boeken aankomt. Maar het is een verschil dat ook duidelijk terug is te zien in de films. Want waar in The Lord of the Rings het gevaar constant op de loer lag en de film serieus van toon bleek, is The Hobbit –over een groep dwergen die samen met de oude bekende Bilbo Baggins de strijd aangaan met een draak- een vele luchtigere en meer op humor gerichte film.

Het is in de ook meteen het grootste probleem van The Hobbit. De films is te grappig en te lollig. Vooral de dertien hoofdrolspelers vallen genadeloos door de mand. De scene waarin de dertien dwergen worden geïntroduceerd is zelfs zo infantiel en lollig dat de eindeloos durende scene alleen, al een vol punt aftrek zou rechtvaardigen.

Nu zijn de dertien dwergen sowieso het zwakste punt van The Hobbit. Meeleven met de dwergen is zelfs praktisch onmogelijk. Daarvoor zijn de personages te slecht en eendimensionaal uitgewerkt. Enkel de grote leider Thorin Oakenshield weet iets van empathie op te roepen, wat er met de rest gebeurt kan je als kijker weinig schelen. Daarnaast zorgen de dertien er met hun grappen en grollen voor dat iedere vorm van spanning en gevaar ontbreekt. Het maakt van The Hobbit een film die in de beginfase meer weg heeft van een padvinderstocht dan van een levensgevaarlijke reis waarbij het gevaar in vorm van trollen, orcs en zelfs een draak op de loer ligt.

Tot zover de niet malse kritiek op de beginfase en het dwergengilde. Toch weet The Hobbit de kijker na het teleurstellende begin voor zich te winnen en keert bij momenten zelfs de magie van weleer terug. Omslagpunt daarbij is de samenkomst tussen de oudgedienden Saruman, Gandalf, Galadriel en Elrond in Rivendel. De toon van de film wordt serieuzer, de dreiging reëler en de dwergen krijgen minder tijd op grappig te doen. Als dan ook Gollum nog terugkeert en in één van de beste scènes uit The Hobbit de confrontatie aangaat met Bilbo Baggins begint de herinnering aan het eerste deel zelfs enigszins te vervagen.

Grote complimenten daarbij voor Martin Freeman. De acteur die tot dusverre vooral bekend was van de serie The Office en als hulpje van Sherlock Holmes in de briljante BBC-serie Sherlock, is absoluut het hoogtepunt van de film. Freeman vertolkt de tegen wil en dank tot avonturier uitgroeiende Bilbo op weergaloze wijze en zorgt met zijn hoofdrol voor het enige punt waarop The Hobbit zijn illustere voorganger echt overklast.

Toch is het niet alleen Bilbo die ervoor zorgt dat in het tweede deel het oude Lord of the Rings gevoel weer bij vlagen terugkeert. De film ziet er adembenemend mooi uit, de bekende muziek zorgt een aantal keer voor kippenvel en ook Ian McKellen als Gandalf is weer volledig in zijn element. Tot slot verdient ook Peter Jackson lof. In de spectaculaire actiescènes onder de grond toont hij zijn ware vakmanschap maar ook in de al eerder genoemde ontmoeting tussen Bilbo en Gollum laat hij zijn kwaliteiten zien. Op prachtige wijze neemt hij daar de tijd om zijn personages uit te diepen en echt tot leven te wekken.

Het moge duidelijk zijn. De lat lag hoog, heel hoog na The Lord of the Rings trilogie. Peter Jackson zette met die reeks de standaard voor het fantasygenre en niemand had het hem kwalijk genomen als hij met de elf Oscars op zak de deur naar Midden-Aarde had dichtgetrokken. Toch durfde Peter Jackson het aan om terug te keren naar de plek die hem wereldfaam bezorgde. Alleen dat lef verdient al een compliment. Het levert niet de gedroomde opvolger op, maar toch biedt het tweede deel hoop. Hoop op een groots vervolg. Tenzij die kleine dwergen wederom roet in het eten gooien.

7.2/10

Het nieuwe uitmelken: 1 boek 2 films

Prequels, sequels, spin-offs en reboots. Het leek erop dat de Amerikaanse filmindustrie inmiddels wel alles verzonnen had om het medium film uit te melken. Think again. De nieuwe trend: een boekverfilming in meerdere delen uitbrengen.

Harry Potter begon er mee. Na zes delen vonden de filmbonzen het nog niet genoeg. Er moest en zou meer geld verdiend worden, maar hoe? J.K. Rowling had maar zeven delen geschreven. Wie uiteindelijk met het lumineuze idee kwam, zullen we wel nooit weten, maar feit is dat destijds uiteindelijk iemand besloot om de verfilming van het zevende boek in tweeën op te delen. Een financiële meesterzet die de filmstudio uiteindelijk meer dan één miljard euro opleverde.

Het mag geen verrassing zijn dat na deze geslaagde truc andere films het voorbeeld van Harry Potter volgden. Vooral de bij de tieners geliefde boekenseries springen massaal in het door Harry Potter gecreëerde gat. De Twilight reeks besloot om het derde en laatste boek  in twee filmdelen uit te brengen en ook The Hunger Games trilogie besloot om kijkers een jaartje langer in spanning te laten zitten door het vier films te maken van drie boeken.

Het is een ontwikkeling in de filmindustrie die ik verre van toejuich,  maar waarmee ik vrede kan hebben. Althans, zo lang het blijft bij de Harry Potters, Twilights en Hunger Games van deze wereld. Helaas, inmiddels is ook een andere boekverfilming voor deze strategie gevallen. The Hobbit: An Unexpected Journey gaat niet in de voorgenomen twee (wat al dubieus was) maar in liefst drie delen in de bioscoop verschijnen. En als dé film van 2012 meegaat in een dergelijke trend, moeten we ons echt grote zorgen gaan maken.

Allereerst grote zorgen omdat het simpelweg veel geld kost. Of erger nog, omdat het stomvervelend is om steeds een jaar op een vervolg te moeten wachten. De belangrijkste reden waarom het uitsmeren van boekverfilmingen echter tegenstaat is omdat het et de mogelijke doodsteek van de epische boekverfilming is.

Nu worden we al niet meer verwend als het gaat om vertellingen zoals -van ver voor mijn tijd- Gone with the Wind of Ben-Hur. Films waarbij je zittend in de bioscoopstoel nog echt de kans kreeg om weg te zinken in een verhaal. The Hobbit had -net als destijds The Lord of the Rings- alles in zich om ook weer één van die bijzondere bioscoopervaringen te worden. Eeuwig zonde, zeker omdat dergelijke films anno 2012 een zeldzaamheid zijn. Let wel, een zeldzaamheid, niet uitgestorven!

Wat ze zijn er nog. Al moet je even zoeken. Maar neem bijvoorbeeld The Green Mile (maar ook The Lord of the Rings trilogie, Australia, The Dark Knight en Dark Knight Rises). Ook zo’n film die mede door de lange speelduur onder je huid kruipt. Die je mee doet leven met de personages zoals een hap-slik-weg-film van 1,5 uur gewoonweg niet kan. De impact zou niet half zo groot zijn als er destijds iemand had bedacht dat het levensverhaal van John Coffey best na anderhalf uur onderbroken kon worden met het oog op een vervolg.

Daar komt nog eens bij dat bioscoop en televisie langzamerhand door elkaar beginnen te lopen. Maar films zijn -in een ideale filmwereld- het creatieve resultaat van een regisseur. Een man of vrouw die films maakt waar hij zichzelf aan verbindt en waar hij maanden zo niet jaren van zijn leven aan wijdt. De tv-serie heeft dat allemaal veel minder en is de meeste gevallen toch vooral formulewerk. Voorlopig blijft de combinatie tussen film en tv nog relatief duidelijk, maar onlangs zagen we al het Zweedse Mannen die Vrouwen Haten. Een mengelmoes tussen bioscoop en televisie die bij vlagen vervreemdend werkte. Of neem Stephen King’s De Donkere Toren. Zijn magnum opus waarvoor verregaande plannen waren om film en serie daadwerkelijk te mixen.

Het zijn ontwikkelingen die met argusogen gevolgd dienen te worden. Omdat het einde van de lange boekverfilming een groot gemis voor de het medium film zou zijn. Toch is het uitsterven van die lange boekverfilming niet zo ver weg als het lijkt. Te beginnen met The Hobbit: An Unexpected Journey. Want één ding is zeker, als The Hobbit weer een daverend kassucces wordt en de filmbonzen meer geld kunnen verdienen met opknippen van films, dan doen ze dat. En voor je het weet wordt dan de epische boekverfilming vervangen door de onnodige.

Het filmjaar 2011: Het jaar van Ryan Gosling

In 2010 was James Cameron mijn man of the year. Dit jaar is die eer weggelegd voor Ryan Gosling. Als een moderne koning Midas liep Gosling in 2011 door de filmwereld waarbij iedere filmrol die hij aanraakte veranderde in goud. Het maakt de keuze van de academy er niet makkelijker op. Want 2011 leverde liefst drie Gosling-hoofdrollen op die met een Oscarnominatie belo0nd kunnen worden. Een unieke prestatie.

Critici liepen vooral weg met zijn hoofdrol in Drive. De Golden Globes nomineerden hem dan weer voor zijn rollen in Crazy, Stupid, Love (beste hoofdrol in komedie) en The Ides of March (beste acteur in drama). Een Oscarnominatie gaat er dan ook zonder twijfel komen en ik vermoed voor The Ides of March. Sowieso was het een jaar waarin acteurs in meerdere films uitblonken. Brad Pitt maakte indruk in The Tree of Life en Moneyball, de toekomstige batman bad guy Tom Hardy imponeerde met echte karakterollen in Warrior en Tinker Tailor Soldier Spy en bij de vrouwen was het Jessica Chastain die met rollen in The Tree of Life en The Help defintief doorbrak.

3D onder druk

2011 was ook het jaar dat de 3D-film onder druk kwam te staan. Leek sinds Avatar de toekomst van de bioscoopfilm gewaarborgd, door een combinatie van te hoge prijzen en tegenvallende kwaliteit blijk de 3D-film toch niet zo geliefd als gedacht. Gelukkig maar, want het heeft positieve gevolgen. Steeds minder van 2D naar 3D geconverteerde films halen de bioscoop en de kijker kan weer kiezen. Bijna alle grote bioscopen programmeren sinds een aantal maanden zowel de 2D als 3D-versies in hun theater waardoor ik niet meer gedwongen films in 3D hoef te zien.

Succes voor slechte Nederlandse film

Smaak hebben Nederlanders niet. Zo zijn The Ketchup Song van Las Ketchup, Step Right Up door Jamai en natuurlijk het onvolprezen Que si que no van Jody Bernal nog steeds de best verkochte singles sinds het jaar 2000.  Ook op filmgebied laten we dit gebrek aan smaak dit jaar maar weer eens zien. Massaal bezochten we in ons koude kikkerlandje weer matige Nederlandse films als Nova Zembla, Gooische Vrouwen en New Kids Nitro terwijl betere films als Rabat en De Heineken ontvoering het moesten doen met veel minder bezoekers.

Geen grote films

2011 was ook een jaar met verdacht weinig echt grote titels. Enkel de grande finale van de Harry Potter reeks was een evenement waar mensen naar toeleefde maar een Inception (2010), Avatar (2009) of The Dark Knight (2008) ontbrak. Komend jaar wordt dat overigens weer helemaal goedgemaakt met onder meer The Dark Knight Rises, The Avengers en The Hobbit op het programma. 

Jaar van Nasrdin Dchar

Het meest besproken Nederlandse filmmoment van 2011 was natuurlijk dé speech van Nasrdin Dchar. Dagen wat zeg ik wekenlang ging het over zijn dankwoord na de winst van het Gouden Kalf voor beste acteur. In werkelijk ieder praatprogramma en alle kranten steeds weer ging het over dat magische moment in Utrecht. Ook op mij maakte dat dankwoord grote indruk zij het niet vanwege de inhoud van de toespraak. Vooral de passie, blijdschap en de oprechte emotie van Dchar waren wat mij betreft bijzonder op deze verder wat saaie avond. Het maakte het negeren van Gaite Jansen als beste actrice en Rabat als beste film ietwat dragelijker.

Superhelden zijn (tijdelijk) uit

Ook opvallend. Superhelden zijn geen garantie meer voor volle bioscopen. Thor, Captain America, The Green Hornet en The Green Lantarn, stuk voor stelden ze zwaar teleur en bleken ze niet de gedroomde opvolgers van Batman, Spiderman, Iron Man of The X-Men. Vermoedelijk gaat het hier echter om een tijdelijke inzinking. En 2012 wordt voor die stelling de ultieme testcase. Als de voortekenen namelijk niet bedriegen gaat 2012 het jaar van de superhelden worden. Met de nieuwe Batman, Spiderman en een heel zootje superhelden bij elkaar in The Avengers, belooft 2012 een jaar te worden waarin de superhelden keihard terugslaan en de box office domineren.

Eerste videobeelden van The Hobbit

Enkele weken geleden doken de eerste foto’s van de Hobbit al op. Nu heeft regisseur Peter Jackson de eerste videobeelden van de opnames vrijgegeven. Heel veel is er nog niet te zien maar voor liefhebbers van de Lord of the Rings trilogie komen veel sets wel erg bekend voor. Nog zeker een jaar wachten maar heb er nu al zin in!

Eerste setfoto’s The Hobbit

Het heeft even geduurd maar inmiddels zijn de opnames van The Hobbit dan eindelijk begonnen. Het zal nog ruim een jaar duren voordat het aan The Lord of the Rings voorafgaande tweeluik in de bioscoop verschijnt, maar de eerste foto’s waarop regisseur Peter Jackson over de set wandelt zijn er wel al.

De Hobbit en Bond 23 gaan toch door!

Volgens verschillende Amerikaanse bronnen gaat Spyglass Entertainment de failliete studio MGM over nemen. Gevolg hiervan is dat James Bond nummer 23 en de verfilming van de Hobbit toch door lijken te gaan. Beide films werden eerder dit jaar geannuleerd omdat MGM in financiële problemen zat. Dat neemt niet weg dat beide films wel flinke vertraging hebben opgelopen. De kans lijkt dan ook klein dat The Hobbit en de nieuwe James Bond voor het einde van 2012 in de bioscoop te zien zijn.