Recensie: The Killing 3 (Forbrydelsen III)

Sarah Lund is terug. Na de moord op Nanna Birk Larsen en de nasleep van een onfrisse militaire missie in Afghanistan, komt de Deense speurneus ditmaal midden in de wereld van de Deense multinationals terecht. Overbodig om te zeggen dat ook dit keer het wachten op een volgende aflevering een ware marteling is.

Een man die de gangen van een verlaten boorschip doorrent om te ontsnappen aan zijn mysterieuze belager. De camera die steeds weer een hoek omgaat, de kijker in spanning achterlatend wat er in de volgende gang te zijn. Het is de openingsscène van The Killing 3 en blijft de grote charme van de serie. Die ondraaglijke spanning die alsmaar verder wordt opgevoerd. Eindigend in een cliffhanger die -begeleid door het inmiddels bekende deuntje- alweer doet verlangen naar de volgende aflevering. De makers van The Killing beheersen het als de beste en The Killing 3 overklast op dat vlak zelfs het eerste seizoen.

Allereerst dankzij het scenario en de sfeerschepping. De schrijvers van The Killing laten wederom op imponerende wijze meerdere verhaallijnen in elkaar overlopen. De kijker altijd gissend achterlatend hoe een ontvoering, meerdere moorden en de politieke strijd om het premierschap nu exact in elkaar zullen vallen. Het is die overlap en de daarbij horende twijfel in combinatie met het gure en onheilspellende Denemarken en de Scandinavische somberheid die The Killing 3 haar ongekende spanning en sfeer meegeeft.

In The Killing 3 draait het om de ontvoering van Emilie Zeuthen. De dochter van de Deense CEO Robert Zeuthen. Zij wordt gekidnapt net nadat de kranten vol staan met het nieuws dat het miljardenbedrijf van Zeuthen vanwege de financiële crisis wil verhuizen naar Azië. Een nieuwtje dat ook de zittende premier in een lastig parket brengt, omdat hij zijn lot heeft verbonden aan het behoud van de werkgelegenheid. Als dan ook nog drie mannen op een bijna verlaten boorschip het leven laten en een oude moordzaak opduikt, kan Sarah Lund aan haar puzzel beginnen.

Het moge duidelijk zijn, veel is vertrouwd in The Killing 3. Moord, doodslag, Sarah Lund en een familie onder emotionele hoogspanning, het zijn elementen die wel al kennen uit eerdere seizoenen. Ook de politieke strijd speelt weer een nadrukkelijke rol in deze derde Killing en met Lennart Brix heeft Sarah Lund nog steeds dezelfde baas. Het is ook het enige puntje van kritiek dat je op dit laatste seizoen van The Killing kunt hebben. De makers vallen –vooral in de slotfase- teveel terug op in het verleden bewandelde paden. Toch zou je The Killing 3 tekort doen door het een goed gelukte herhalingsoefening te noemen.

Neem alleen al de verandering die Sarah Lund zelf doormaakt. De detective in haar bekende wollen trui, die door haar obsessieve manier van werken haar familie en sociale leven zwaar verwaarloost. Een iconisch personage -gespeeld door de wederom sublieme Sofie Gråbøl- dat behoort tot de beste vrouwelijke hoofdrollen ooit. In dit derde seizoen is het niet de kijker die zich stoort aan haar asociale gedrag, maar het is Lund zelf die doorheeft dat er iets moet veranderen. Zelfs als dat betekent dat ze het door haar geliefde speurwerk vaarwel moet zeggen. Een switch die je als kijker begrijpt en de hoofdrolspeelster zelfs gunt, totdat duidelijk wordt welke invloed de verandering op haar werk heeft.

Want Lund is nog steeds de koppig einzelgänger die zich niets aantrekt van collega’s of meerderen. Gecombineerd met haar sores thuis blijkt dat al snel een levensgevaarlijke combinatie. Lund mag dan ook blij zijn dat ze tijdens het onderzoek hulp krijgt van twee mannen. Allereerst het talentvolle broekie Asbjørn Juncker die vanuit de provincie eindelijk aan het echte werk mag beginnen en Mathias Borch (Nikolaj Lie Kaas) een ervaren agent van het DSIS (Department of Homeland Security) met wie Sarah Lund al een geschiedenis heeft.

Vooral die laatste is een absolute aanwinst voor de serie. De in eigen land veelgeprezen Lie Kaas imponeerde in het verleden al in meesterwerkjes als Open Hearts en Reconstruction en overtuigt –ondanks dat zijn personage het minst uitgediept wordt- ook in The Killing 3. Vooral zijn scenes samen met Sofie Gråbøl zijn regelmatig ijzersterk. Maar daar houdt het uitstekende acteerwerk niet op. Ook Olaf Johannessen als premierskandidaat Kristian Kamper en Anders W. Berthelsen en Helle Fagralid als de ouders van het ontvoerde meisje, leveren niets minder dan topprestaties waardoor de subplots altijd blijven boeien.

Kortom, niets dan lof voor dit derde seizoen van The Killing. Daar komt nog bij dat het hier om het laatste seizoen gaat. Het geeft de serie een extra dimensie die de spanning nog eens verder opvoert. Al is het maar omdat je, je als kijker toch vanaf de allereerste seconde de vraag stelt of Sarah Lund een lang-en-gelukkig leven tegemoet gaat, of dat de makers een ander, meer naargeestig einde, voor haar in petto hebben. Het antwoord daarop zult u zelf moeten achterhalen.

Op het slot in zijn algemeenheid valt wel het een en ander aan te merken. Het is slordig, ongeloofwaardig en bepaalde wendingen zijn simpelweg te abrupt. Daarmee doet The Killing 3 zichzelf tekort. Het is ook de reden dat het slotseizoen ondanks de talloze pluspunten als geheel het niveau van het eerste seizoen uiteindelijk niet haalt. Wel mogen we gerust concluderen dat The Killing reeks met The Killing 3 stopt op een hoogtepunt. Een voornemen dat vele filmreeksen en series zich in het verleden maakten, maar waar er maar weinig in slaagden. The Killing wel en dat is een prestatie op zich. Het is het waardige en grootse slot dat een serie die qua spanning op eenzame hoogte staat verdient. En één ding is zeker, je nagels hoef je na The Killing 3 niet meer te knippen.

8.2/10

Recensie: The Bridge

Recensie: Borgen

Recensie: Borgen 2

Recensie: Borgen 2 (The Government) (serie)

Birgitte Nyborg is terug als premier van Denemarken. Na het veelbelovende eerste seizoen komt Borgen met een tweede tiendelige serie over het reilen en zeilen binnen de Deense politiek. Veel is er niet veranderd, al hebben de makers duidelijk geleerd van het eerste seizoen.

We beginnen honderd dagen na het einde van seizoen één, maar alle bekende gezichten zijn er nog. Birgitte Nyborg is nog steeds premier, Kasper Juul is nog steeds haar meesterlijke spindoctor en Katrine Fønsmark blijft de rol van mooie en ambitieuze journaliste vertolken, zij het dit keer voor de concurrent. Zelfs in de bijrollen zien we veel bekende gezichten waardoor dit tweede seizoen van Borgen veel weg heeft van een warm bad. Een warm bad dat we verlieten toen Birgitte Nyborg na een jaar premierschap alleen achterbleef. De machtigste vrouw van Denemarken maar wel zonder de man van wie ze houdt.

Critici zouden kunnen zeggen dat Borgen 2 veel van hetzelfde is. Dat lijken de maker zelf ook te beseffen. Borgen 2 moet dan ook als een vervolg en niet als een nieuw seizoen gezien worden (de afleveringen hebben de titel 11 tot en met 20). Het leven in de Burcht (Deense Binnenhof) is nauwelijks veranderd sinds we Birgitte Nyborg alleen achterlieten. Nog steeds wordt het politieke spel gespeeld zonder aanzien des persoon, blijft achterkamertjespolitiek aan de orde van de dag en worden de media zoet gehouden met de belofte van een primeur.

Toch heeft de serie wel een ontwikkeling doorgemaakt. Ging het eerste seizoen nog enigszins gebukt onder het hoge soapgehalte en de misplaatste flashbacks, dit keer komen de onnodige subplots waarin thema’s als kindermisbruik, moord en ongeloofwaardig overspel veel minder aan bod. Geen geforceerde zoektocht maar de focus volledig op de politiek en het maken van keuzes. De keuze tussen principes of een glanzende journalistiek/politieke carrière en natuurlijk de constante twijfel tussen werk en gezin. Een opzet die weer uitstekend werkt. Dat maakt het extra jammer dat Borgen 2 halverwege toch weer even in de oude val trapt. In het middenstuk worden oude verhaallijnen opgepakt en vooral het misbruikverhaal van Kasper Juul doet toch wel afbreuk aan de serie. Al levert het ontegenzeggelijk enkele bijzonder indrukwekkende scènes op, waarin Asbaek en Sorensen grote indruk maken.

Het vervallen in oude fouten neemt niet weg dat er weer veel te genieten valt. De grotere rol die Hanna Holm opeist pakt goed uit en ook de nadrukkelijkere aanwezigheid – in delen van de serie- van de man zonder moraal Laugesen, oprecht politicus Bent Sejro en de imponerende dochter van de premier, Laura, zijn een schot in de roos.

Maar ook de hoofdrolspelers maken wederom indruk. Sidse Babett Knudsen (Birgitte Nyborg), Birgitte Hjort Sorensen (Katrine Fønsmark) en Johan Philip Asbaek (Kasper Juul) kennen we nog als de hoofdrolspelers van de eerste tien afleveringen en schitteren ook hier weer. Vooral Babett Knudsen maakt wederom grote indruk als de vrouw die in hele kleine stapjes, haast achteloos en zonder dat je het in de gaten hebt als persoonlijkheid verandert. De tweestrijd tussen de politiek en haar persoonlijke leven blijft daardoor één van de meest fascinerende onderdelen van de serie.

Op Borgen 2 valt weinig aan te merken. Liefhebbers van de eerste tien aflevering zullen weer genieten van de smerige dealtjes, verbale oorlogsvoering en het manipuleren van de media. Toch ligt er voor het aankomende derde deel gevaar op de loer. Nu al valt de serie regelmatig in herhaling. De onderwerpen en poppetjes verschillen weliswaar, maar het patroon in de uitwerking is duidelijk zichtbaar. Het politieke spel is inmiddels wel inzichtelijk gemaakt en ook de grote onderwerpen hebben hun plek al wel gehad. De kans dat de makers zich daardoor gedwongen voelen om steeds een stapje verder gaan, lijkt groot. Het zou me dan ook niet verbazen mochten de afleveringen elf tot en met twintig over een aantal jaar uiteindelijk het beste van Borgen blijken.

8.6/10

Borgen: 8.1/10

The Bridge: 9.3/10

Recensie: Borgen (The Government) (serie)

Scandinavië heeft een naam hoog te houden als het gaat om misdaadboeken- en series. De politieke series van onze noorderburen zijn minder talrijk en hebben die imponerende status (nog) niet. Maar met Borgen wordt wel een zeer veelbelovend begin gemaakt.

In The Killing proefde we wel al even aan het politieke spel. Natuurlijk draaide het in die serie vooral om de vraag wie heeft Nanna Birk Larsen vermoord, maar stiekem was de strijd om de politieke macht tussen Troels Hartmann en Poul Bremer minstens zo interessant. Maar ga er maar aanstaan. Tien uur vullen met een politieke thriller. Niet bepaald een onderwerp dat massa’s mensen meteen naar de winkel laat rennen. Borgen pakt de handschoen toch op. Dit keer geen moordonderzoek, maar een tiendelige serie over het reilen en zeilen van de Deense politiek. De politiek gezien door de ogen van de eerste vrouwelijke premier in Denemarken Birgitte Nyborg (Sidse Babett Knudsen), haar spindocter Kasper Juul (Johan Philip Asbaek) en de jonge, ambitieuze en mooie journaliste Katrine Fønsmark. Het levert een meer dan boeiend inkijkje op in de wereld van de media en achterkamertjespolitiek.

Toch valt er wel het een en ander aan te merken op de serie. Grootste minpunt van Borgen is dat de serie op te veel paarden wedt. De makers durven niet te kiezen voor een serie enkel over media en politiek. In plaats daarvan probeert Borgen suspense en spanning te creëren met ongewenste zwangerschappen, buitenechtelijke affaires of de vermoedens ervan en het dieptepunt een totaal onnodig misbruik subplot.

Ook de verwikkelingen rond een van de hoofdpersonages Katrine Fønsmark maakt de serie niet beter. Birgitte Hjort Sørensen zet weliswaar een dijk van een rol neer als de jonge ambitieuze journaliste Fønsmark, maar wordt tegengewerkt door het script. Vooral de volkomen ongeloofwaardige acties die ze uithaalt na de natuurlijke dood van een getrouwde geliefde in de allereerste aflevering, is simpelweg slecht schrijfwerk. Als daar dan ook nog een ongewenste zwangerschap bovenop komt, heb je bijna het gevoel in een aflevering van Goede Tijden Slechte Tijden te zijn beland. Gelukkig weet de serie op dit vlak, mede dankzij de klasse van Hjort Sorensen, dit niveau te ontstijgen en komt de focus steeds meer op de dagelijkse Deense politiek te liggen.

Dat is ook meteen het sterkste punt van de Borgen. De serie laat zien hoe principes eenmaal aan de macht moeilijk te handhaven blijken. Borgen schetst een deprimerend en weinig hoopvol beeld van de politiek. De manier waarop een goed mens en een sterke vrouw als premier Brigitte Nyborg langzaam de grenzen van de ethiek opzoekt en -om politiek te overleven- gedwongen wordt het machtsspel mee te spelen, is schrijnend en pijnlijk te zien. Maar er valt meer te genieten. De onderhandelingen tussen premier Nyborg en haar onderhandelingspartners zijn razend spannend. Deals worden gesloten, afspraken gemaakt maar blijken enkele uren later niets meer waard. Bovendien worden de uitstekend geschreven dialogen door het acteerwerk van de gehele cast naar een hoger niveau getild. Daarnaast is ook het terugkerende subplot rond Nyborgs gezien een geslaagde zet. Het is fascinerend om te zien hoe haar gezin omgaat met de nieuwe rol van de moeder en welke zware wissel -al slaat Borgen ook hier enigszins in door richting einde- dit trekt op het dagelijkse leven van een gezin.

Pluspunt is daarnaast dat Borgen diep ingaat op de relatie tussen politiek en media. De mediawereld waarin altijd gejaagd wordt op de primeur en de strijd om de kijkcijfers een keiharde is. Het zijn de momenten waarop deze twee onafscheidelijke en van elkaar afhankelijke werelden in elkaar schuiven, dat Borgen op zijn allerbest is. Dat doen ze in de personen van spindoctor Kasper Juul en journaliste Katrine Fønsmark. De chemie tussen de twee spat van het scherm en de een-tweetjes tussen het duo zijn een genot om naar te kijken.

Borgen is dan ook weer een Scandinavische serie die geen seconde verveelt, verslavend werkt en bij momenten moeiteloos in het rijtje van The Killing en The Bridge past. Dat dit niveau niet de hele serie wordt gehaald heeft vooral te maken met een gebrek aan vertrouwen. Het niet durven kiezen voor een serie enkel over politiek en media. Het blijft doodzonde dat de serie slecht uitgevoerde soapthema’s als misbruik, ongewenste zwangerschappen en vreemdgaan gebruikt voor goedkoop effectbejag. Niet nodig. Als de makers dat ook geleerd hebben van dit eerste seizoen, dan staat de Scandinavische politieke thriller ook een mooie toekomst te wachten.

8.1/10

The Bridge: 9.3/10

Borgen 2: 8.6/10

Game of Thrones (HBO)

Een combinatie van lyrische vrienden en collega’s en het nieuws dat Carice van Houten in het tweede seizoen van deze serie gaat meespelen, zorgde ervoor dat ook ik aan de HBO-serie Game of Thrones begon. Amper vijf dagen na de eerste aflevering zit het eerste seizoen er al op (10 afleveringen van een uur) en dat zegt eigenlijk alles. Game of Thrones is HBO in topvorm.

Magie en drama. Fantasy en de keiharde realiteit. Game of Thrones bivakkeert voortdurend of de scheidslijn van de werkelijkheid. Het mag in Game of Thrones dan draaien om de strijd tussen de adellijke families Lannister, Stark en het huis van Targaryen om het mythische land Westeros, de magie ligt steeds op de loer. Want of het nu gaat om de angstaanjagende White Walkers of de lang vervlogen tijd van de draken, de wereld van de fantasy is nooit ver weg. Misschien is dat een voorbode voor de komende seizoenen, want in het eerste seizoen van Game of Thrones (Gebaseerd op de boekenreeks Een Lied van IJs en Vuur van George R.R. Martin) draait het toch in hoofdzaak om de personages. En met succes, want karakters die bijblijven heeft Game of Thrones meer dan genoeg.

Of het nu gaat om de aimabele familieman Sean Bean als Eddard Stark, de verderfelijke Lena Headey als Koningin Cersei Lannister of Emilia Clarke als Daenerys Targaryen, het  zijn stuk voor stuk karakters die ik niet snel zal vergeten. Maar niet alleen het acteerwerk van de hoofdrolspelers is uitstekend ook de fenomenale bijrollen mogen er zijn. Arya Stark, Tyrion Lannister (mijn twee persoonlijke favorieten), Joffrey Baratheon, Khal Drogo en eigenlijk alle adviseurs aan het hof, het zijn stuk voor stuk uitstekend uitgewerkte personages die eigenlijk allen veel meer verdienen dan enkel een naamsvermelding hier.

Daarmee zijn we er echter nog niet. Naast een cast om van te watertanden is duidelijk te zien dat HBO bereid is geweest te investeren in Game of Thrones. De imposante beelden van de ijsvlaktes en een tot aan de hemel reikende muur in het noorden van Westeros tot aan de zandvlaktes in het land van de Dathraki. Het ziet er allemaal even weergaloos uit. Het oog voor detail in de aankleding en de prachtige locaties zorgen er verder voor dat het voelt alsof  je zelf leeft in deze tijd van eer, verraad en barbarisme. Het maakt van Game of Thrones een serie die het geweld en naakt niet schuwt en die met zijn mythische uitstraling en Middeleeuwse sfeer regelmatig doet denken aan een sublieme kruising van Lord of the Rings en King Arthur.

Ik persoonlijk had niet verwacht dit jaar nog zo’n veelbelovende serie te zien. Een week lang heb ik bijna permanent op het puntje van mijn stoel gezeten. Vanaf nu is het dan ook reikhalzend uitkijken naar het voorjaar van 2012 als seizoen twee haar aftrap beleeft. Ik heb namelijk nog lang niet genoeg van de families Lannister, Stark, Targaryen en Baratheon. Hopelijk voor jullie is de aanwezigheid van onze eigen Carice van Houten voldoende reden voor de Nederlandse tv-zenders om Game of Thrones alsnog uit te zenden. Zo niet, zorg dan dat je zo snel mogelijk de dvd van seizoen 1 weet te bemachtigen.

8.7/10