Recensie: The Killing 3 (Forbrydelsen III)

Sarah Lund is terug. Na de moord op Nanna Birk Larsen en de nasleep van een onfrisse militaire missie in Afghanistan, komt de Deense speurneus ditmaal midden in de wereld van de Deense multinationals terecht. Overbodig om te zeggen dat ook dit keer het wachten op een volgende aflevering een ware marteling is.

Een man die de gangen van een verlaten boorschip doorrent om te ontsnappen aan zijn mysterieuze belager. De camera die steeds weer een hoek omgaat, de kijker in spanning achterlatend wat er in de volgende gang te zijn. Het is de openingsscène van The Killing 3 en blijft de grote charme van de serie. Die ondraaglijke spanning die alsmaar verder wordt opgevoerd. Eindigend in een cliffhanger die -begeleid door het inmiddels bekende deuntje- alweer doet verlangen naar de volgende aflevering. De makers van The Killing beheersen het als de beste en The Killing 3 overklast op dat vlak zelfs het eerste seizoen.

Allereerst dankzij het scenario en de sfeerschepping. De schrijvers van The Killing laten wederom op imponerende wijze meerdere verhaallijnen in elkaar overlopen. De kijker altijd gissend achterlatend hoe een ontvoering, meerdere moorden en de politieke strijd om het premierschap nu exact in elkaar zullen vallen. Het is die overlap en de daarbij horende twijfel in combinatie met het gure en onheilspellende Denemarken en de Scandinavische somberheid die The Killing 3 haar ongekende spanning en sfeer meegeeft.

In The Killing 3 draait het om de ontvoering van Emilie Zeuthen. De dochter van de Deense CEO Robert Zeuthen. Zij wordt gekidnapt net nadat de kranten vol staan met het nieuws dat het miljardenbedrijf van Zeuthen vanwege de financiële crisis wil verhuizen naar Azië. Een nieuwtje dat ook de zittende premier in een lastig parket brengt, omdat hij zijn lot heeft verbonden aan het behoud van de werkgelegenheid. Als dan ook nog drie mannen op een bijna verlaten boorschip het leven laten en een oude moordzaak opduikt, kan Sarah Lund aan haar puzzel beginnen.

Het moge duidelijk zijn, veel is vertrouwd in The Killing 3. Moord, doodslag, Sarah Lund en een familie onder emotionele hoogspanning, het zijn elementen die wel al kennen uit eerdere seizoenen. Ook de politieke strijd speelt weer een nadrukkelijke rol in deze derde Killing en met Lennart Brix heeft Sarah Lund nog steeds dezelfde baas. Het is ook het enige puntje van kritiek dat je op dit laatste seizoen van The Killing kunt hebben. De makers vallen –vooral in de slotfase- teveel terug op in het verleden bewandelde paden. Toch zou je The Killing 3 tekort doen door het een goed gelukte herhalingsoefening te noemen.

Neem alleen al de verandering die Sarah Lund zelf doormaakt. De detective in haar bekende wollen trui, die door haar obsessieve manier van werken haar familie en sociale leven zwaar verwaarloost. Een iconisch personage -gespeeld door de wederom sublieme Sofie Gråbøl- dat behoort tot de beste vrouwelijke hoofdrollen ooit. In dit derde seizoen is het niet de kijker die zich stoort aan haar asociale gedrag, maar het is Lund zelf die doorheeft dat er iets moet veranderen. Zelfs als dat betekent dat ze het door haar geliefde speurwerk vaarwel moet zeggen. Een switch die je als kijker begrijpt en de hoofdrolspeelster zelfs gunt, totdat duidelijk wordt welke invloed de verandering op haar werk heeft.

Want Lund is nog steeds de koppig einzelgänger die zich niets aantrekt van collega’s of meerderen. Gecombineerd met haar sores thuis blijkt dat al snel een levensgevaarlijke combinatie. Lund mag dan ook blij zijn dat ze tijdens het onderzoek hulp krijgt van twee mannen. Allereerst het talentvolle broekie Asbjørn Juncker die vanuit de provincie eindelijk aan het echte werk mag beginnen en Mathias Borch (Nikolaj Lie Kaas) een ervaren agent van het DSIS (Department of Homeland Security) met wie Sarah Lund al een geschiedenis heeft.

Vooral die laatste is een absolute aanwinst voor de serie. De in eigen land veelgeprezen Lie Kaas imponeerde in het verleden al in meesterwerkjes als Open Hearts en Reconstruction en overtuigt –ondanks dat zijn personage het minst uitgediept wordt- ook in The Killing 3. Vooral zijn scenes samen met Sofie Gråbøl zijn regelmatig ijzersterk. Maar daar houdt het uitstekende acteerwerk niet op. Ook Olaf Johannessen als premierskandidaat Kristian Kamper en Anders W. Berthelsen en Helle Fagralid als de ouders van het ontvoerde meisje, leveren niets minder dan topprestaties waardoor de subplots altijd blijven boeien.

Kortom, niets dan lof voor dit derde seizoen van The Killing. Daar komt nog bij dat het hier om het laatste seizoen gaat. Het geeft de serie een extra dimensie die de spanning nog eens verder opvoert. Al is het maar omdat je, je als kijker toch vanaf de allereerste seconde de vraag stelt of Sarah Lund een lang-en-gelukkig leven tegemoet gaat, of dat de makers een ander, meer naargeestig einde, voor haar in petto hebben. Het antwoord daarop zult u zelf moeten achterhalen.

Op het slot in zijn algemeenheid valt wel het een en ander aan te merken. Het is slordig, ongeloofwaardig en bepaalde wendingen zijn simpelweg te abrupt. Daarmee doet The Killing 3 zichzelf tekort. Het is ook de reden dat het slotseizoen ondanks de talloze pluspunten als geheel het niveau van het eerste seizoen uiteindelijk niet haalt. Wel mogen we gerust concluderen dat The Killing reeks met The Killing 3 stopt op een hoogtepunt. Een voornemen dat vele filmreeksen en series zich in het verleden maakten, maar waar er maar weinig in slaagden. The Killing wel en dat is een prestatie op zich. Het is het waardige en grootse slot dat een serie die qua spanning op eenzame hoogte staat verdient. En één ding is zeker, je nagels hoef je na The Killing 3 niet meer te knippen.

8.2/10

Recensie: The Bridge

Recensie: Borgen

Recensie: Borgen 2

Stanley Kubrick: The Exhibition: Fascinerd lesje Kubrick

Stanley Kubrick is zonder twijfel één van de meest invloedrijke filmmakers aller tijden. Filmmuseum Eye benadrukt dat met een tentoonstelling die volledig gewijd is aan de oude en inmiddels overleden meester. Voor iedere filmliefhebber een absolute must.

Dertien films maakte Stanley Kubrick in zijn leven. Stuk voor stuk klassiekers en dat kan geen andere regisseur hem navertellen. Het maakt de indeling van de Stanley Kubrick tentoonstelling ook wel zo overzichtelijk. Je begint de reis bij Kubricks officieuze debuut Killer’s Kiss om elf films later met Kubricks laatste (Eyes Wide Shut) af te sluiten.

In de tussentijd wordt je op het grote scherm betoverd door de mooiste scènes uit al die meesterwerken, waarbij opvalt dat werkelijk iedere Kubrick film wel één of meerdere van die iconische scènes bevat. Alleen al genieten van al die prachtige beelden is de moeite waard, maar daarmee zou je de tentoonstelling te kort doen. Want wat te denken van al die legendarische attributen die de Kubrick tentoonstelling herbergt. Het hart van welke filmliefhebber gaat nu niet sneller kloppen als hij oog in oog staat met een heuse Oscar, de Born to Kill helm uit Full Metal Jacket of mooier nog de bijl van Jack Torrence uit The Shining? Het zijn momentjes die bij de ware liefhebber een grote glimlach op het gezicht toveren.

Ook de bakken vol achtergrondinformatie geven de Kubrick tentoonstelling bestaansrecht. Wat bijvoorbeeld te denken van de prachtige fotoserie van een taartgevecht uit de Dr. Strangelove film. Gepland als ontknoping, uiteindelijk gesneuveld maar het gevecht met ruim 3000 taarten levert geweldige foto’s op. Of de nooit gemaakte Kubrick films. Een film over de Jodenvervolging die niet doorging omdat Steven Spielberg net er voor met Schindler’s List uitkwam en natuurlijk de ultieme Napoleon verfilming die werd geschrapt omdat Kubrick nog niet de technische mogelijkheden had om in het donker met kaarslicht te filmen. Het zijn zomaar wat verhalen die menig bezoeker nog niet zal kennen.

Beetje bij beetje leer je Stanley Kubrick en zijn films onderweg beter door kennen en ga je de cineast zelfs nog meer waarderen. Één ding wordt tijdens de Kubrick tentoonstelling overduidelijk, Stanley Kubrick heeft de filmwereld definitief veranderd met zijn altijd controversiële films. Want of het nu ging om de antioorlogsfilm Paths of Glory, Lolita over een verboden liefde of het gewelddadige A Clockwork Orange, Kubricks nieuwe film was altijd veelbesproken. Die altijd aanwezige controverse wordt nadrukkelijk benadrukt in de tentoonstelling. Al is het maar door de persoonlijke brieven die Kubrick kreeg toegestuurd van verontruste organisaties en filmmaatschappijen.

Al met al is de Kubrick expo een belevenis voor iedere filmliefhebber. De herinneringen aan klassieke meesterwerken komen constant naar boven en eigenlijk wil je na afloop maar één ding. Killer’s Kiss, The Killing, Paths of Glory, Spartacus, Lolita, Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb,  2001: A Space Odyssey, A Clockwork Orange, Barry Lyndon, The Shining, Full Metal Jacket en Eyes Wide Shut nog een keer zien.

Beste Scandinavische tv-series

Nederland is in de ban van de Scandinavische series. Ze mogen hier dan nog steeds niet op tv zijn (dat duurt nog tot de zomer) toch gonst en zoemt het. De mond-tot-mond reclame doet zijn werk maar welke serie is nu eigenlijk de beste?

Op menig kantoor gaat de The Killing nog dagelijks van hand tot hand en is de serie bovendien voer voor discussie. Want wie is de moordenaar van Nanna Birk Larsen? Het is een kwestie van op de tenen lopen, want inschatten wat iemand wel of niet heeft gezien blijft lastig. Het is echter een twijfelend bestaan dat nooit lang duurt. De ene collega weet nog eerder hoe het afloopt met Sarah Lund en haar zoektocht naar de dader, dan de ander. En wie de smaak eenmaal te pakken heeft gaat zo snel mogelijk door met The Killing 2, The Bridge,  Borgen of Those who Kill.

Met een derde seizoen van The Killing en Borgen en een tweede voor The Bridge op komst zijn we voorlopig nog verzekerd van de razend spannende Zweedse en Deense topseries. Maar welke serie is nu eigenlijk de allerbeste? Hieronder het antwoord.

1. The Bridge

Zonder twijfel de winnaar. The Bridge is ijzingwekkend spannend en net wat subtieler dan The Killing. Tel daarbij op de fenomenale Saga Norén als de contactgestoorde en wereldvreemde teamleidster van de Zweden en haar absolute tegenpool Martin Rohde van de Deense politie en je hebt de beste Scandinavische serie tot nu toe.

2. The Killing

De aanstichter en zonder twijfel populairste serie uit deze reeks. The Killing zet de kijker constant op het verkeerde been en weet er met haar cliffhangers voor te zorgen dat niet verder kijken simpelweg geen optie is. Heel Denemarken vroeg zich maandenlang af wie Nanna Birk Larsen vermoordde en Nederland zal het niet anders zijn als The Killing komende zomer op de Nederlandse tv verschijnt.

3. Borgen 2

Een serie over politiek en media klinkt beduidend minder spannend dan de moord en doodslag verhalen uit de andere Scandinavische series. Toch is niets minder waar. De achterkamertjespolitiek, politieke karaktermoorden en zinderende televisie interviews zijn minstens zo verslavend en spannend in deze serie over de eerste vrouwelijke premier van Denemarken.

4. The Killing 2

Tien afleveringen minder dan seizoen één maar er zit maar bar weinig niveauverschil tussen The Killing 2 en de eerste kennismaking met Sarah Lund. Het ietwat teleurstellende slot en het inruilen van het politieke subplot voor de Afghaanse oorlog zorgen er echter voor dat The Killing 2 toch net wat lager scoort.

5. Borgen

De pluspunten winnen het ruim van de kritische nootjes maar een serie maken over enkel politiek en media bleek toch wat eng. Daarom besloten de makers er een fikse dosis persoonlijke drama’s in te verwerken. En laat dat nu net het grootste kritiekpunt op Borgen zijn. De serie is op zijn best als het politieke spel gespeeld wordt en heeft dat extra drama helemaal niet nodig. Gelukkig zagen ook de makers dat in het vervolg in.

6. Those Who Kill

Tussen al de bovenstaande pareltjes het bewijs dat niet alles van Deense makelij top is. De serie gaat de fout in door veel te veel de extremen op te zoeken en ook het uitgangspunt van op zichzelf staande afleveringen helpt niet. Vaak in één adem genoemd met The Killing, Borgen en The Bridge maar meer dan vermakelijk is Those Who Kill niet. Laat staan dat de serie de concurrentie ook maar enigszins met bovenstaande titels aan kan.

The Killing op Nederland 2

Het is enigszins mosterd na de maaltijd, want een groot deel van de mensen die The Killing wilde zien heeft de serie inmiddels wel op dvd of op de Belgische tv gezien. Toch komt deze zomer The Killing ook eindelijk naar Nederland. Een hele zomer lang wordt de serie van maandag tot en met vrijdag op Nederland twee uitgezonden. Pluspunt daarbij is dat de zender niet alleen seizoen één maar ook meteen seizoen twee vertoont.

Dat werd overigens wel tijd ook want The Killing stamt inmiddels al uit 2007. Toen werden de Denen massaal gegrepen door de zoektocht van rechercheur Sarah Lund naar de moordenaar van de tiener Nanna Birk Larsen. Waarschijnlijk ten overvloede maar voor iedereen die The Killing nog niet heeft gezien. Zorg dat je vanaf 23 juli iedere avond om 22.45 uur klaarzit voor de tv.

Recensie: Borgen (The Government) (serie)

Scandinavië heeft een naam hoog te houden als het gaat om misdaadboeken- en series. De politieke series van onze noorderburen zijn minder talrijk en hebben die imponerende status (nog) niet. Maar met Borgen wordt wel een zeer veelbelovend begin gemaakt.

In The Killing proefde we wel al even aan het politieke spel. Natuurlijk draaide het in die serie vooral om de vraag wie heeft Nanna Birk Larsen vermoord, maar stiekem was de strijd om de politieke macht tussen Troels Hartmann en Poul Bremer minstens zo interessant. Maar ga er maar aanstaan. Tien uur vullen met een politieke thriller. Niet bepaald een onderwerp dat massa’s mensen meteen naar de winkel laat rennen. Borgen pakt de handschoen toch op. Dit keer geen moordonderzoek, maar een tiendelige serie over het reilen en zeilen van de Deense politiek. De politiek gezien door de ogen van de eerste vrouwelijke premier in Denemarken Birgitte Nyborg (Sidse Babett Knudsen), haar spindocter Kasper Juul (Johan Philip Asbaek) en de jonge, ambitieuze en mooie journaliste Katrine Fønsmark. Het levert een meer dan boeiend inkijkje op in de wereld van de media en achterkamertjespolitiek.

Toch valt er wel het een en ander aan te merken op de serie. Grootste minpunt van Borgen is dat de serie op te veel paarden wedt. De makers durven niet te kiezen voor een serie enkel over media en politiek. In plaats daarvan probeert Borgen suspense en spanning te creëren met ongewenste zwangerschappen, buitenechtelijke affaires of de vermoedens ervan en het dieptepunt een totaal onnodig misbruik subplot.

Ook de verwikkelingen rond een van de hoofdpersonages Katrine Fønsmark maakt de serie niet beter. Birgitte Hjort Sørensen zet weliswaar een dijk van een rol neer als de jonge ambitieuze journaliste Fønsmark, maar wordt tegengewerkt door het script. Vooral de volkomen ongeloofwaardige acties die ze uithaalt na de natuurlijke dood van een getrouwde geliefde in de allereerste aflevering, is simpelweg slecht schrijfwerk. Als daar dan ook nog een ongewenste zwangerschap bovenop komt, heb je bijna het gevoel in een aflevering van Goede Tijden Slechte Tijden te zijn beland. Gelukkig weet de serie op dit vlak, mede dankzij de klasse van Hjort Sorensen, dit niveau te ontstijgen en komt de focus steeds meer op de dagelijkse Deense politiek te liggen.

Dat is ook meteen het sterkste punt van de Borgen. De serie laat zien hoe principes eenmaal aan de macht moeilijk te handhaven blijken. Borgen schetst een deprimerend en weinig hoopvol beeld van de politiek. De manier waarop een goed mens en een sterke vrouw als premier Brigitte Nyborg langzaam de grenzen van de ethiek opzoekt en -om politiek te overleven- gedwongen wordt het machtsspel mee te spelen, is schrijnend en pijnlijk te zien. Maar er valt meer te genieten. De onderhandelingen tussen premier Nyborg en haar onderhandelingspartners zijn razend spannend. Deals worden gesloten, afspraken gemaakt maar blijken enkele uren later niets meer waard. Bovendien worden de uitstekend geschreven dialogen door het acteerwerk van de gehele cast naar een hoger niveau getild. Daarnaast is ook het terugkerende subplot rond Nyborgs gezien een geslaagde zet. Het is fascinerend om te zien hoe haar gezin omgaat met de nieuwe rol van de moeder en welke zware wissel -al slaat Borgen ook hier enigszins in door richting einde- dit trekt op het dagelijkse leven van een gezin.

Pluspunt is daarnaast dat Borgen diep ingaat op de relatie tussen politiek en media. De mediawereld waarin altijd gejaagd wordt op de primeur en de strijd om de kijkcijfers een keiharde is. Het zijn de momenten waarop deze twee onafscheidelijke en van elkaar afhankelijke werelden in elkaar schuiven, dat Borgen op zijn allerbest is. Dat doen ze in de personen van spindoctor Kasper Juul en journaliste Katrine Fønsmark. De chemie tussen de twee spat van het scherm en de een-tweetjes tussen het duo zijn een genot om naar te kijken.

Borgen is dan ook weer een Scandinavische serie die geen seconde verveelt, verslavend werkt en bij momenten moeiteloos in het rijtje van The Killing en The Bridge past. Dat dit niveau niet de hele serie wordt gehaald heeft vooral te maken met een gebrek aan vertrouwen. Het niet durven kiezen voor een serie enkel over politiek en media. Het blijft doodzonde dat de serie slecht uitgevoerde soapthema’s als misbruik, ongewenste zwangerschappen en vreemdgaan gebruikt voor goedkoop effectbejag. Niet nodig. Als de makers dat ook geleerd hebben van dit eerste seizoen, dan staat de Scandinavische politieke thriller ook een mooie toekomst te wachten.

8.1/10

The Bridge: 9.3/10

Borgen 2: 8.6/10

Recensie: The Bridge (serie)

De Scandinavische thriller is bezig aan een niet te stuiten opmars. De boeken en films van Stieg Larsson’s Millenium-trilogie zette de toon. Het fantastische The Killing volgde en nu is er The Bridge (Bron/Broen). Een razendspannende tiendelige serie die wederom laat zien dat het allerbeste op het gebied van misdaad nog steeds uit Scandinavië komt.

Toen ik eerder dit jaar The Killing zag, was ook ik verkocht. Binnen drie weken (20 afleveringen van een uurtje) had ik aan de hand van Sarah Lund achterhaald wie de moordenaar van Nanna Birk Larsen was. Een week later was het eveneens uitstekende The Killing 2 beëindigd. Nu is er dus The Bridge. Wederom een pareltje onder de misdaadseries.

En eigenlijk wist ik dat al vanaf de allereerste secondes. De auto die onder begeleiding van stemmige muziek en een beklemmend sfeertje de brug tussen Denemarken en Zweden nadert. De lichten op de brug die ineens uitvallen en het lijk dat even later exact op de scheidslijn tussen Zweden en Denemarken wordt gevonden. Gevolgd door de prachtige titelsong. Het is een perfect begin van een bijna perfecte serie waarin eigenlijk alles klopt.

Dat begint al met de personages. In The Bridge volgen we de Deen Martin Rohde (Kim Bodnia) en Zweedse Saga Norén (Sofia Helin) tijdens hun zoektocht naar een moordenaar die de stad door middel van de nodige moorden wijst op de grote maatschappelijke problemen in de beide landen. Rohde en Norén zijn een duo zoals je het zelden ziet. Rohde als de verantwoordelijke bijna cliché politieman. De Zweedse Saga Norén als de contactgestoorde, wereldvreemde, humorloze en alles letterlijk nemende Zweedse teamleidster. Ze blijft mede door haar zonderlinge gedrag buitengewoon interessant en het siert de serie dat nooit echt precies duidelijk wordt wat haar mankeert. Ook bevat de serie een aantal indrukwekkende bijrollen die echter helaas om niets te verraden verder onbesproken moeten blijven.

Het is echter toch vooral het vakkundig opwekken van de spanning dat The Bridge echt goed maakt. Plus de dreiging dat bij een Europese serie nooit zeker is welke personages het einde levend  halen. Toch drijft The Bridge minder op cliffhangers dan bijvoorbeeld The Killing. Ook de plotwendingen zijn subtieler maar missen hun uitwerking niet. De muziek en sfeervolle nachtscenes creëren bovendien een indrukwekkende sfeer die je meteen het verhaal inzuigt. Kortom niets dan lof voor The Bridge. Het enige puntje van kritiek is de alwetendheid van de uiteindelijke dader. In bijna alle gevallen wordt daar een plausibele verklaring voor geboden maar een enkele keer schiet de serie er in door. Dat neemt echter niet weg dat The Bridge behoort tot de beste en spannendste series die ik ooit gezien heb. Zelfs nog net iets beter dan The Killing.

9.3/10

Zie ook recensie Borgen Seizoen 1